Vuurproef

Vuurproef is een roman, een fictief verhaal. De meeste personages hebben nooit bestaan. Toch is Vuurproef niet uit de lucht gegrepen. Op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten omtrent de heksenvervolgingen, heb ik geprobeerd een realistisch tijdbeeld te scheppen. Vuurproef laat zien op welke gruwelijke manier de heksenvervolgingen plaatsvonden, dat het geen buitenbeentjes waren, maar normale mensen die vervolgd werden, dat een hele gemeenschap in de ban van de hekserijwaanzin kon raken en dat vrienden en familie de meest vreselijke beschuldigingen konden uiten.

Vuurproef speelt zich niet voor niets af in de Peel. Ik heb mij laten inspireren door het waargebeurde verhaal van Bernard van Merode. Door zijn huwelijk met Catharina van Brederode werd hij in 1595 Heer van de heerlijkheid Asten. Vanaf het moment dat hij de heerlijkheid in bezit had, begon hij een plaatselijke heksenjacht. Binnen een paar weken had hij vijftien vrouwen, en zelfs een aantal mannen, uit de omliggende dorpen gevangengenomen. In de kerkers van het slot Asten werden zij op afschuwelijke wijze gemarteld en tot een bekentenis gedwongen.
Een van de slachtoffers van Van Merode was Anna, weduwe van Peter Jan Chelen. Zij werd op 5 oktober 1595 gevangengenomen op verdenking van toverij. Op 10 oktober werd zij door de scherprechter geëxamineerd en tot een bekentenis gebracht. Zij stierf in de nacht van 20 op 21 oktober in de kerker van het kasteel. Zij bezweek aan haar verwondingen en aan uitdroging, want ze kreeg geen drinken in de kerker. Ooggetuigen beschreven haar gegeselde, geslagen en mishandelde lichaam. Haar rug en ledematen waren verminkt, haar buik was dusdanig opengereten dat men haar darmen kon zien.
De inwoners van Asten kwamen in het verweer tegen de gruwelijkheden van hun Heer. Dat was in die tijd zeer uitzonderlijk. Er werden een bezwaarschrift ingediend bij het gerecht in Den Bosch. De schepenen van Den Bosch tikten Bernard van Merode schriftelijk op de vingers. Van Merode die zich niet afschrikken, hij vond dat hij het recht aan zijn kant had, en ging onverstoorbaar verder met zijn praktijken. Uiteindelijk bemoeide de Raad van Brabant zich ermee. Zij hebben een einde gemaakt aan de heksenjacht en de vonnissen nietig verklaard. Al hadden de al geëxecuteerde heksen daar weinig meer aan.

Illustratie

Een van de adviseurs van Bernard van Merode was Meester Geraert Fabri, een jurist die door Brabant trok om de Heren van de heerlijkheden te wijzen op het grote gevaar van heksen en hen te ondersteunen tijdens de zuivering van een heerlijkheid.
Een van de mensen die de dorpelingen van Asten heeft ondersteund in hun bezwaarschrift, een Meester van Kessel, een notaris uit Mierlo.
Deze twee mannen zijn de enige personages in Vuurproef die daadwerkelijk bestaan hebben. Maar het moge duidelijk zijn dat de naam Anna van Asten een eerbetoon is aan de Anna die onschuldig in de kerkers van kasteel Asten is gestorven.